0 Bestuur en ondersteuning

Korte toelichting

Bestuurlijk samenwerkingsverband tussen Eindhoven en de twintig andere Zuidoost Brabantse gemeenten dat bijdraagt aan een excellent vestigingsklimaat voor bedrijven en inwoners in de Brainportregio. De focus van het vigerende samenwerkingsakkoord 2019-2022 ligt op het terrein van Economie, Mobiliteit, Energietransitie en Transitie Landelijk Gebied. Binnen deze focus zijn o.a. de uitvoering van het Stimuleringsfonds en de functie van betaalautoriteit en aandeelhouder Brainport Development NV door de 21 samenwerkende gemeenten belegd. Tot slot maakt ook het Regionaal Historisch Centrum (RHCe) onderdeel uit van de GR-MRE. In 2022 is het proces gestart om tot een nieuw samenwerkingsakkoord te komen.

Vestigingsplaats

Eindhoven

Doelstelling en openbaar belang

Bestuurlijk samenwerkingsverband tussen Eindhoven en de twintig andere Zuidoost Brabantse gemeenten dat bijdraagt aan een excellent vestigingsklimaat voor bedrijven en inwoners in de Brainportregio. De focus van het vigerende samenwerkingsakkoord 2019-2022 ligt op het terrein van Economie, Mobiliteit, Energietransitie en Transitie Landelijk Gebied. Binnen deze focus zijn o.a. de uitvoering van het Stimuleringsfonds en de functie van betaalautoriteit en aandeelhouder Brainport Development NV door de 21 samenwerkende gemeenten belegd. Tot slot maakt ook het Regionaal Historisch Centrum (RHCe) onderdeel uit van de GR-MRE. In 2022 is het proces gestart om tot een nieuw samenwerkingsakkoord te komen.

Inzicht bestuurlijk belang

Financiële jaarlijkse bijdrage geschiedt op basis van (relatief) inwoneraantal.
·   Gemeente Eindhoven ca. 30%
·   Overige gemeenten ca. 70%
Specifiek voor het onderdeel RHCe geldt dat ook het voor een gemeente in gebruik zijnde aantal strekkende meters archief (en terabytes digitaal archief) onderdeel uitmaakt van de verdeling van de bijdrage over de deelnemende gemeenten.
In het Algemeen Bestuur heeft iedere gemeente een gelijk stemgewicht.  
Bij besluiten moet meer dan de helft van het totale aantal stemgerechtigde leden van het algemeen bestuur aanwezig zijn, besluitvorming geschiedt bij meerderheid van stemmen. Voor het tot stand komen van een beslissing over vaststelling van de begroting, begrotingswijzigingen, jaarrekening en regionale agenda is een gekwalificeerde meerderheid vereist van drie/vierde van hen die een stem uitbrengen.

Wisselingen bestuur / RvC / RvT

Met zijn aantreden als nieuwe burgemeester van Eindhoven, vervult Jeroen Dijsselbloem per 1 oktober 2022 het voorzitterschap van de Metropool regio Eindhoven.

Wet Normering Topinkomens

Er wordt voldaan aan de voorwaarden met betrekking tot normering van topinkomens.
Mocht het onderwerp bezoldiging op de agenda staan, dan neemt de gemeente Eindhoven dit mee in haar advies richting het lid algemeen bestuur.

Maatsch. verantwoord ondernemen

De organisaties van de Metropool Regio Eindhoven (MRE) en RHCe kennen een beperkte omvang, waarbij het merendeel van de begroting bestaat uit de kosten van personeel, bedrijfsvoering en gebouwen. Maatschappelijk verantwoord ondernemen wordt hierbij continue nagestreefd.

Geleverde prestaties

Metropoolregio Eindhoven (MRE), specifiek vermeldenswaardige resultaten in 2022:
Binnen het thema economie is de connectie van de MRE op de Brainport agenda versterkt door de bredere aanhaking van de 21 gemeentes op zowel de innovatie en talentopgave als ook de opgave om  het woon- en leefklimaat in de regio (i.r.t. de groei van de regio) te versterken. Binnen het thema Energietransitie is het samenwerkings- en uitvoeringsprogramma Regionale Energiestrategie (RES) MRE vastgesteld door alle colleges en zijn coalities gesmeed en ambtelijke werkgroepen gestart gericht op het uitvoeren van concrete projecten Verder wordt samen opgetrokken en afgestemd over het actuele knelpunt van netcongestie.
Binnen het thema Mobiliteit is het regionaal fietsbeleid nagenoeg afgerond en is het regionaal mobiliteitsprogramma vastgesteld. Binnen het thema transitie landelijk gebied wordt gebiedsgericht samengewerkt aan met Rijk en Provincie concrete projecten in de Peel en breder in kader van het nationaal programma landelijk gebied.  

Verder is het proces voor het nieuwe samenwerkingsakkoord gestart en is eind 2022 het concept samenwerkingsakkoord ter zienswijze aan de 21 gemeenteraden toegestuurd. En was er een kennismakingsprogramma voor nieuwe gemeenteraads- en collegeleden na de gemeenteraadsverkiezingen.

M.b.t. Gulbergen, loopt het proces om te komen tot een ontwikkeling van het gebied en een overdracht van eigendom, exploitatie en beheer aan een marktpartij. In 2022 heeft een breed communicatie- en burgerparticipatieproces plaatsgevonden. Het Dagelijks bestuur heeft opdracht gegeven om op basis van die resultaten te komen tot een invulling van het gebied. Naar verwachting zal begin 2023 een voorkeursscenario kunnen worden bepaald.

Belangrijkste ontw. en wijz. risico's

Metropoolregio Eindhoven: 2022 is het laatste jaar van het huidige samenwerkingsakkoord. In 2022 is het nieuwe samenwerkingsakkoord voorbereid. Het nieuwe samenwerkingsakkoord is eind 2022 voor zienswijze aan de 21 raden aangeboden en zal in 2023 door het Algemeen Bestuur MRE worden vastgesteld.

Gulbergen: de voormalige stortplaats is officieel nog niet gesloten en de nazorg niet overgedragen aan de Provincie Noord Brabant. De voornaamste reden hiervoor is dat er tussen de stortplaatsen en de provincie Noord Brabant nog geen overeenstemming is over de voorwaarden van sluiting en overdracht. Vanuit strategische overwegingen heeft de Metropoolregio Eindhoven eind 2020 de erfpacht met Attero beëindigd. Hierdoor werd de Metropoolregio Eindhoven weer volledig eigenaar van het Landgoed. Doordat de Metropoolregio Eindhoven nu weer volledig eigenaar is van het gebied, is het mogelijk dit gebied integraal te gaan ontwikkelen. Het belangrijkste risico is of er voldoende belangstelling uit de markt is om het landgoed aan te kopen met een ontwikkel- en exploitatieafspraak die voldoet aan de planologische verwachtingen van MRE (in casu de 21 MRE-gemeenten), met daarbij in het bijzonder de beide grondgebiedgemeenten.

Naheffingen afval: Er speelt een geschil over de vermeende minderlevering van afval tussen Attero en de Brabantse gewesten die in de Vereniging van contractanten (VvC) zijn verenigd.
Op 17 maart 2023 heeft de Hoge Raad arrest gewezen in dit geschil. Met dit - voor de gemeenten negatief uitvallend arrest - is er een einde gekomen aan de procedure over de periode 2015-2017. Dit betekent dat Attero aanspraak kan maken op de eerder door het tweede scheidsgerecht toegekende suppletievergoeding. Bij het eerdere arbitrale vonnis in 2019 (dat door de VvC voor vernietiging bij de Hoge Raad was voorgedragen), ging het voor de gezamenlijke Brabantse gewesten/gemeenten om een suppletievergoeding van afgerond € 15 miljoen, waarvan € 5,1 miljoen voor de 21 gemeenten in MRE-verband. Het is op dit moment nog onduidelijk welke exacte claim Attero de VvC zal voorleggen.
Er zal binnen de VvC (voor de kostenverdeling tussen de verschillende gewesten) en vervolgens in MRE-verband een kostenverdeling tussen de 21 deelnemende gemeenten overeen moet worden gekomen.
De gemeente Eindhoven heeft binnen het aandeel restafval van de 21 MRE-gemeenten nagenoeg ongewijzigde hoeveelheden afval aangeleverd aan Attero en heeft zich al eerder op het standpunt gesteld dat bij een succesvolle claim van Attero aan de MRE, de bijdrage van de gemeente Eindhoven nihil is. Dat is tot nu toe ook steeds zo uitgedragen. De (te verwachten) claim zal volgens de gemeente Eindhoven dan ook betaald moeten worden door de overige regiogemeenten die in betreffende jaren minder afval zijn gaan aanleveren. Het gecalculeerde risico is gezien het voorgaande € 0.
Indien Eindhoven toch zou moeten meedoen in een regionale verdeling van de claim, is het risico op basis van de huidige informatie maximaal € 1,5 miljoen.

RHCe: De afgelopen jaren is er veel energie gestoken in het terug op orde brengen van de organisatie en dienstverlening van het RHCE. Er zijn goede stappen vooruit gezet, alle vacatures zijn in 2021 ingevuld. In 2022 is een proces opgestart om te komen tot besluitvorming over de bestuurlijke positionering van het RHCe. Hier wordt in 2023 uitsluitsel over verwacht.

Toelichting finan-
ciële informatie

Jaarcijfers zijn op basis van de voorlopige jaarrekening 2022. Het positieve resultaat 2022 van € 469.458 heeft voor € 260.577 betrekking op MRE en voor € 208.881 betrekking op RHCe.

Korte toelichting

BNG Bank is de bank van en voor overheden en instellingen voor het maatschappelijk belang. De bank draagt duurzaam bij aan het laag houden van de kosten van maatschappelijke voorzieningen voor de burger.

Vestigingsplaats

Den Haag

Doelstelling en openbaar belang

BNG Bank is de bank van en voor overheden en instellingen voor het maatschappelijk belang. De bank draagt duurzaam bij aan het laag houden van de kosten van maatschappelijke voorzieningen voor de burger.

Inzicht bestuurlijk belang

0,3% aandelenbelang en daaraan gekoppeld stemrecht in Algemene vergadering van Aandeelhouders (AvA; geen actieve vertegenwoordiging vanwege beperkt aandeelbelang).
Er heeft geen wijziging in aandeelverhouding plaatsgevonden in 2022.

Wisselingen bestuur / RvC / RvT

AvA 21 april 2022:
Wisseling Raad van Commissarissen: herbenoeming van mevrouw M.E.R. van Elst voor de periode tot einde AVA 2026 en het aftreden van de heer C.J. Beuving. Vanaf AVA 2022 zal de Raad van Commissarissen
weer uit zeven leden bestaan.

Wet Normering Topinkomens

Voor de BNG bank NV is de wet Normering Topinkomens niet van toepassing.
In dossiers ter voorbereiding van de AvA's wordt aandacht geschonken aan het beloningsbeleid. De BNG bank NV behandelt het onderwerp van beloning tijdens de AvA's of tijdens een bijzondere AvA in geval er een besluit wordt gevraagd.

Maatsch. verantwoord ondernemen

Met ‘OnsKompasNaarImpact’ heeft BNG Bank ervoor gekozen om terug te gaan naar de essentie: het
publieke domein en het publieke belang. De focus ligt op 5 sustainable goals (SDG), waarmee de bank, samen met publieke klanten het verschil wil maken: Goede gezondheid en welzijn, kwaliteitsonderwijs, betaalbare duurzame energie, klimaatactie en duurzame steden en gemeenschappen. Vanaf 2022 wil de bank in kaart gaan brengen wat de voortgang van haar klanten is op deze SDG’s, met als uiteindelijk doel een stijging van 10% impact in 2023 ten opzichte van de nulmeting.

Geleverde prestaties

De bank ondersteunt overheidsbeleid door op basis van haar kredietwaardigheid financiering tegen gunstige voorwaarden te verstrekken ten behoeve van gemeenten, woningcorporaties, zorg- en onderwijsinstellingen, projectfinanciering en andere instellingen met een maatschappelijk belang.

Belangrijkste ontw. en wijz. risico's

De naar risico’s afgewogen solvabiliteitsratio’s van de BNG bank blijven op een hoog niveau.  Het leverage ratio van de bank is 10,8% Dit is een stijging ten opzichte van eerdere jaren als gevolg van de nieuwe Capital Requirements Directive.  BNG Bank vindt dat de dividenduitkering aan aandeelhouders niet mag worden geraakt door de niet toegekende extra rentekorting als gevolg van een procesmatige fout. Om die reden keert de BNG bank in 2021 een dividendpercentage uit van 60% (2020: 50%) over de winst na belasting. Voor de gemeente Eindhoven betekent dit een dividend van € 391.248. Uitkering van het dividend over 2021 vindt plaats in 2022. Kredietbeoordelaar Fitch Ratings geeft de BNG bank AAA rating. De ratings van Moody's, Standard& poor’s en Fitch Ratings zijn nu allemaal triple A. Hiermee behoort BNG bank tot de veiligste banken ter wereld.

Toelichting finan-
ciële informatie

De nettowinst over 2021 bedraagt € 236 miljoen. Dit is een stijging van € 15 miljoen ten opzichte van 2020. Belangrijke oorzaak van dit relatief hoge rendement is het positieve resultaat financiële transacties van € 100 miljoen, vergeleken met een negatieve resultaat van € 17 miljoen in 2020. Het renteresultaat bedroeg in 2021 € 407 miljoen, een daling van € 70 miljoen ten opzichte van 2020. De daling is voor € 57 miljoen toe te schrijven aan het feit dat BNG Bank als gevolg van een procesmatige fout niet tijdig heeft voldaan aan een rapportageverplichting om in aanmerking te komen voor de extra rentekorting van 0,5% over het eerste tijdvak van de Targeted Longer-Term Refinancing Operation (TLTRO). Doel van de TLTRO III is het stimuleren van liquiditeit aan specifieke doelgroepen, waaronder corporaties en zorginstellingen. Naar aanleiding van deze fout zijn maatregelen genomen om dit in de toekomst te voorkomen.

Jaarcijfers 2022 zijn nog niet beschikbaar.

Korte toelichting

Zorgt voor distribueren en transporteren van energie, en voor in stand houden, beheren, exploiteren en uitbreiden van distributie en transportnetwerken. Het is wettelijk geregeld dat het netwerk in overheidshanden moet blijven en dat energielevering bij private partijen weggelegd kan worden.

Vestigingsplaats

Groningen

Doelstelling en openbaar belang

Zorgt voor distribueren en transporteren van energie, en voor in stand houden, beheren, exploiteren en uitbreiden van distributie en transportnetwerken. Het is wettelijk geregeld dat het netwerk in overheidshanden moet blijven en dat energielevering bij private partijen weggelegd kan worden.

Inzicht bestuurlijk belang

0,015% aandelenbelang en daaraan gekoppeld stemrecht in AvA, andere aandeelhouders zijn zes provincies (ligging van het netwerk) die de meerderheid (74 % van de aandelen) bezitten. De 116 gemeenten bezitten 26 % van de aandelen. Alleen sprake van eigenaarschap (eigenaarsrol) – belegd bij wethouder Financiën. Puur “volgend”, wel AVA stukken vooraf in het college, echter gezien de zeggenschap geen vertegenwoordiging in de AVA.

Wisselingen bestuur / RvC / RvT

Met ingang van 14 april 2022 is de heer J. Nijhuis benoemd als commissaris en is de heer P. Moerland teruggetreden. Mevrouw M.J.C Spierings en de heer A.G.M. Roest zijn benoemd als lid van de Aandeelhouderscommissie.

Wet Normering Topinkomens

De beloning van de raad van bestuur en van commissarissen voldoet in 2022 aan de bezoldigingsbepalingen van de WNT.

Maatsch. verantwoord ondernemen

Enexis is partner voor de provincies, gemeenten en waterschappen bij de totstandkoming van de Regionale Energie Strategieën (een lokaal ontwerp van het energiesysteem van de toekomst).

Geleverde prestaties

In 2022 heeft Enexis vorm gegeven aan de strategische koers die in april 2022 is vastgesteld: Enexis wil mederichting geven aan maatschappelijk optimale energiekeuzes, en tegelijkertijd iedereen een toegankelijke, veilige energie-infrastructuur bieden tegen de laagste mogelijke kosten, en transparante, betrouwbare en efficiënte dienstverlening leveren, zodat klanten weten wat ze aan Enexis hebben. Realisatie van deze doelen stelt hoge eisen aan de medewerkers en organisatie. Belangrijke waarden daarbij zijn veilig werken, elkaar versterken, duurzame impact hebben en financieel solide blijven.
Het uitbreiden van de capaciteit in de elektriciteitsnetten heeft topprioriteit.

Belangrijkste ontw. en wijz. risico's

Afgelopen jaar is Nederland meer en sneller dan verwacht gebruik gaan maken van elektriciteit. Door de oorlog in Oekraïne en de stijgende energieprijzen, is de verduurzaming in een verdere stroomversnelling gekomen. Door de grote vraag zit het regionale hoogspanningsnet van TenneT in o.a. Noord-Brabant vol. Op 9 juni heeft Tennet laten weten dat er (voorlopig) in de provincies Noord-Brabant en Limburg geen nieuwe of verzwaarde aansluitingen voor zowel afname als teruglevering van elektriciteit meer mogelijk zijn. Ook de netten van Enexis naderen op steeds meer plekken hun maximale capaciteit. Daarom blijft Enexis investeren in het uitbreiden van de capaciteit van haar netwerk en bouwt jaarlijks minimaal 1 gigawatt netcapaciteit (uitbreiding van 10%) bij om de structurele toename van vraag en aanbod van energie mogelijk te maken, zoals duurzame opwek, elektrificatie en elektrisch vervoer. De investeringen in het netwerk van Enexis hebben helaas niet kunnen voorkómen dat er knelpunten optreden in het elektriciteitsnetwerk. Op veel tijdstippen zijn de kabels te dun en transformatorhuisjes te klein voor al het verkeer over het netwerk (netschaarste). De netbeheerders verzwaren kabels en transformatoren, maar kunnen de groei niet bijbenen. Op 4 april 2022 heeft Enexis een zogenaamde “fase 1” schaarste afkondiging gedaan voor nieuwe of uitgebreidere aansluitingen op het Middenspanningsstation Eindhoven West. TenneT en Enexis werken hard aan het realiseren van uitbreidingen van het hoogspanningsnetwerk en middenspanningsnetwerk.
De komende jaren zijn samenwerking en innovatieve oplossingen noodzakelijk voor een zo efficiënt gebruik van het bestaande net. Om de transportcapaciteit voor verbruik en teruglevering op het elektriciteitsnet beter te verdelen is congestiemanagement ontwikkeld. Daarnaast wordt gewerkt aan de inzet van tijdgebonden contracten met klanten, waarmee het mogelijk wordt om de beschikbare capaciteit van het elektriciteitsnet ook buiten de piekmomenten optimaal te benutten. Alles is erop gericht dat de energievoorziening veilig en betrouwbaar blijft, dat klanten tijdig aangesloten worden en het energiesysteem van de toekomst gerealiseerd wordt.
Om de energietransitie voor elkaar te krijgen, zullen netbeheerders en gemeenten veel nauwer samen moeten werken aan de programmering en ruimtelijke inpassing van de elektriciteitsnetwerken en zijn aanvullend innovatieve oplossingen nodig die weinig tot geen gebruik maken van het netwerk. Een forse opschaling van kennis en capaciteit binnen zowel de gemeente als Enexis is nodig om het tempo en de kwaliteit van de energietransitie in Eindhoven te kunnen garanderen.
Om ook op lange termijn alle netuitbreidingen te kunnen blijven financieren, is het belangrijk dat Enexis voldoende eigen vermogen houdt. Eind 2022 hebben de 3 regionale netbeheerders (Enexis, Alliander en Stedin) en hun aandeelhouders een onderhandelaarsakkoord bereikt met het Rijk over de voorwaarden en het proces voor een toekomstige participatie door het Rijk als de kapitaalbehoefte de mogelijkheden van het bedrijf en de huidige aandeelhouders overstijgt. Dit zogenaamde Afsprakenkader wordt in 2023 voorgelegd aan de aandeelhouders.

Toelichting finan-
ciële informatie

De nettowinst over 2022 bedraagt € 1.300 miljoen (2021: € 199 miljoen). De nettowinst bedraagt in 2022 € 1.300 miljoen. Genormaliseerd voor incidentele posten bedraagt de nettowinst over 2022 € 187 miljoen (2021: € 216 miljoen). In 2022 zijn alle aandelen in Fudura B.V. verkocht met een netto boekwinst van € 1.113 miljoen. De netto-omzet van Enexis steeg in 2022 tot € 1.705 miljoen (2021: € 1.634 miljoen), met name als gevolg van gereguleerde tariefstijgingen. De operationele kosten stegen door hogere kosten van Tennet voor transportdiensten en door distributieverliezen.