Eindhoven staat volop in verbinding met de belangrijkste mondiale ontwikkelingen. In 2022 leidden de naweeën van corona en de gevolgen van de oorlog in de Oekraïne tot onder meer een omvangrijke vluchtelingenstroom, ongekende energieprijzen (en dito inflatie), onzekerheid bij inwoners en maatschappelijke instellingen en bedrijven, stijgende bouwkosten en een krappe arbeidsmarkt. Maar er zitten meer aspecten aan het internationale karakter van onze stad. We staan in de voorhoede van Europese steden die inzien dat we nu het verschil moeten maken om klimaatneutraal te worden. Daarvoor zullen we onze CO 2 uitstoot veel sneller omlaag moeten brengen dan de afgelopen jaren is gebeurd. Per inwoner was deze in 2020 ten opzichte van 1990 met een vijfde teruggebracht. Maar door de groei van de stad lag de totale uitstoot van Eindhoven in datzelfde jaar nog altijd rond het niveau van 1990. Tegelijkertijd bevinden we ons op het snijvlak van geopolitieke spanningen tussen grootmachten VS en China, mede door het succes van de multi-helix samenwerking tussen bedrijfsleven, politiek en kennisinstellingen.
Enkele cijfers die dit succes beschrijven: de Brainport regio investeert een kwart van de binnenlandse private R&D (CBS, 2019), herbergt vestigingen van 7 van de 11 organisaties die het meeste patenten in het land aanvragen (European Patent Office, 2021) en groeit 50% sneller in BBP dan de rest van Nederland (CBS, 2010-2021). Dit is ook zichtbaar in de arbeidsparticipatie die in 2022 groeide naar 72,3% en het aantal uitkeringen dat afnam met 80 naar 6.230. In 2022 heeft het kabinet, na de eerdere erkenning van Brainport in regeerakkoorden, zich nu ook financieel gecommitteerd aan de regio. Het Rijk, de provincie Noord-Brabant, de 21 Brainport gemeenten en het bedrijfsleven trekken gezamenlijk op met een historisch investeringspakket van afgerond € 1,6 miljard om de bereikbaarheid te verbeteren en meer woningen te bouwen. Als gevolg van stijgende bouwkosten en personeelstekorten zijn in 2022 netto 2.080 woningen opgeleverd versus onze ambitie van 2.500-3.000. Daarom is het belangrijk de woningbouw te versnellen.
Als economisch en maatschappelijk hart van Brainport hebben we een enorme uitdaging om deze schaalsprong in goede banen te leiden. Want alleen van brood, wegen en woningen kan men niet leven. We staan aan de lat om de stad leefbaar, groen, sociaal in balans te houden en om maatschappelijke en culturele voorzieningen te ontwikkelen. Een selectie van sociaal-maatschappelijke indicatoren laat genoeg kansen en uitdagingen zien. De objectieve veiligheidsindex (o.b.v. politiecijfers) verslechterde licht in 2022, terwijl het veiligheidsgevoel constant bleef. Het aantal leerlingen met een startkwalificatie nam in 2022 met 3 procentpunt af tot 83%. Op sportgebied bleef het aandeel volwassenen dat voldoet aan de beweegrichtlijnen gelijk. De tevredenheid over Kunst en Cultuur infrastructuur bleef eveneens constant met een 7.1 als rapportcijfer. Het aantal WMO en jeugdhulp cliënten nam af, maar minder dan begroot. Een verdere toelichting op deze en andere indicatoren vindt u in hoofdstuk 2 programma’s .
Om een versnelling te realiseren op deze complexe opgaven pionieren we bestuurlijk met onze stadsgezanten Brainport voor Elkaar en Doorbraak Wijkgericht werken. We hebben in 2022 de voorbereidingen getroffen voor lancering van het platform Brainport voor Elkaar en het Pact Woensel West. Samen met aangesloten sociaal maatschappelijke organisaties, bedrijven, overheden en onderwijsinstellingen slaan we de handen ineen voor een fijne, veilige en sociale wijk waar we inwoners helpen gezond te zijn en stappen te zetten naar een goede toekomst.
In de tweede helft van 2022 hebben we de ambities uit ons bestuursakkoord ‘ Samen morgen mooier maken’ vertaald in concrete acties. Parallel daaraan hebben we de bestaande gemeentelijke taken uitgevoerd en oog gehad voor urgente maatschappelijke opgaven (zie paragraaf 1.1). Het is goed te beseffen dat we met de ambities, going concern taken en actuele onderwerpen een stevig beroep doen op onze organisatie. We koesteren dan ook de drive die we bij velen zien om dagelijks bij te dragen aan de toekomst van onze dynamische stad. Positief is ook dat het peilstok onderzoek heeft uitgewezen dat er veel potentie is om effectiever samen te werken.
Onze financiële positie is gezond. We pakken er drie kengetallen uit: we schrijven voor het 5 e jaar op rij zwarte cijfers (inclusief mutatie reserves), de solvabiliteit is toegenomen naar 43,8% en de structurele exploitatieruimte is 11,3%. Over 2022 hebben we een positief financieel resultaat geboekt van € 48,1 miljoen. Dit overschot wordt voornamelijk gedreven door extra inkomsten uit het gemeentefonds (+ € 25,8 miljoen) en verschillende effecten in het sociaal domein (+ € 13,5 miljoen). Dit is ongeveer 3,9% van begroting van het sociaal domein waarbij de effecten nader zijn toegelicht in de tabel onder paragraaf 1.2 van deze hoofdlijn en in de inleiding op programma 6 . Daarnaast blijft het uitdagend om onze korte termijn investeringsdoelen te behalen binnen de geschetste macro context en met onze interne capaciteit. De noodzaak tot sparen voor lange termijn investeringen is echter onverminderd. Daarom zijn we in 2022 gestart met een spaarsysteem dat we richting 2040 stapsgewijs opbouwen.
1.1 Wat hebben we bereikt en gedaan?
Urgente opgaven 2022
Het Rijk heeft ingezet op compensatie van coronaeffecten, koopkracht en energiearmoede om maatschappelijke effecten van de crisis te verzachten. De Rijksregelingen hebben wij aangevuld met lokale maatregelen. We hebben daarbij ingezet op bestaanszekerheid van de inwoners, het overeind houden van de maatschappelijke en culturele infrastructuur en het zo goed mogelijk opvangen van de vluchtelingen .
Corona
- Naast onze eigen middelen (€ 30 miljoen) zijn compensatiemiddelen van het Rijk gestort in de saldireserve specifiek. Met de afwegingskaders corona ondersteuningsmaatregelen en herstelmaatregelen zijn middelen besteed aan innovatie, inkomstenderving en continuïteit van zorg zoals nader toegelicht in bijlage 5;
- Per 31 december 2022 is het saldo coronamiddelen € 14,3 miljoen. In 2023 komt daar € 5,9 miljoen bij vanuit de decembercirculaire 2022. De inzet en voortzetting wordt afgewogen bij de kadernota 2024.
Maatschappelijke en culturele infrastructuur
- Begin 2022 is nog coronasteun verleend. We hebben gezorgd voor een tegemoetkoming in de huisvestingskosten voor onder andere buurthuizen. Aan de culturele sector zijn incidentele middelen beschikbaar gesteld (via subsidie), dan wel is huurkorting verleend;
- Als verhuurder hebben we coronasteun verleend:
- Door onder voorwaarden de huur deels kwijt te schelden (50%) voor sportverenigingen en andere niet-commerciële sport- en beweegaanbieders voor de periode(s) van oktober 2021 tot april 2022;
- We hebben geen incasso's en aanmaningen verstuurd en uitstel van betaling verleend voor de portefeuilles cultuur en welzijn en hebben onder voorwaarden een korting gegeven aan commerciële huurders en erfpachters van gemeentelijke gebouwen op de huur of erfpachtcanon.
- De continuïteit van zorg hebben we gewaarborgd door zorgaanbieders meerkosten a.g.v. corona te vergoeden en extra subsidie te verstrekken aan WIJeindhoven voor achterstallige contacten en werkzaamheden;
- Eind 2022 is een subsidieregeling energiecompensatie ingesteld voor onze maatschappelijke partners met een subsidierelatie met de gemeente Eindhoven en Stichting Cultuur Eindhoven en buurthuizen.
Huiseigenaren en MKB
- Om de toegang voor de coronasteun toegankelijk te houden is het Ondernemersloket en corona-helpdesk begin 2022 gecontinueerd en medio het jaar afgebouwd;
- Voor ondersteuning van controles op het coronatoegangsbewijs hebben we een eenmalige subsidieregeling opengesteld voor ondernemers en vrijwilligersorganisaties in de sport, horeca, evenementen en cultuur.
Opvang ontheemden (Vluchtelingen)
- Sinds de oorlog in Oekraïne op 24 februari 2022 is er een stroom van ontheemden op gang gekomen om het oorlogsgeweld te ontvluchten. Aan elke Veiligheidsregio is gevraagd om opvangplekken te realiseren. Voor Brabant-Zuidoost kwam de inspanningsverplichting in 2022 neer op 3.100 opvangplekken. Eindhoven heeft eind december 2022 alle 1.060 toebedeelde plekken gerealiseerd in verschillende opvanglocaties in de stad;
- We hebben 10 objecten aangewezen als gemeentelijke opvanglocatie. Daarnaast heeft een aantal woningcorporaties in totaal 40 woningen beschikbaar gesteld. NEOS, Springplank040, Leger des Heils, Lunet en Herstelpark zorgen voor ondersteuning op de locaties. Daarnaast helpen GGD, Rode Kruis, WIJeindhoven, Vluchtelingenwerk en Lumens met ondersteuning en begeleiding;
- De dotatie in 2022 aan de reserve “Reserve Opvang Ontheemden Oekraïne” bedraagt vooralsnog € 8,6 miljoen. Voor een verdere specificatie verwijzen we u naar 4.2.1 toelichting op de balans en 4.5 sisa bijlage;
- In november 2022 heeft het college een principieel besluit genomen om zo spoedig mogelijk de reguliere opvang van 400 asielzoekers/statushouders in Eindhoven te realiseren.
Bestaanszekerheid inwoners
- In 2022 stond de bestaanszekerheid van een deel van de Eindhovenaren door de stijgende energieprijzen en inflatie onder druk. In 2022 richtten we ons onder meer op het tijdig ondersteunen van onze inwoners via de landelijke én lokale energietoeslag.
- Om maximaal onze inwoners te bereiken is samen met netwerkpartners geïnvesteerd in de communicatie over de energietoeslag en de Meedoenbijdrage.
- Ook is er stevig ingezet op vroegsignalering van schulden, om opstapeling van problemen te voorkomen.
Ambities bestuursakkoord
Klimaat en Weersverandering (groen en water)
- Energie en warmtetransitie:
- We werken aan de verduurzaming van de gebouwde omgeving: eerst zoveel mogelijk besparen, de resterende warmtevraag verduurzamen. De eerste concrete projecten zijn inmiddels opgestart:
- Aquathermie vanuit het Beatrixkanaal voor de proeftuin 't Ven-Lievendaal;
- Project t’ven Lievendaal: start innovatieve collectorveld;
- 2 e proeftuin Generalenbuurt-Zuid: 500 woningen van het aardgas afhalen en te verwarmen met warmte uit de Rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI);
- Onverminderde inzet op de verduurzaming van ons eigen gemeentelijk vastgoed: in totaal zijn er op 41 panden zonnepanelen gelegd, zijn 25 panden extra geïsoleerd, hebben 50 panden LED verlichting gekregen
- E-besparingsprogramma is gestart met de inzet van de Eindhovense klusbus samen met de woningcorporaties Trudo, ‘thuis, Woonbedrijf en Wooninc. Daarnaast zijn 20.356 vouchers voor kleine energiebesparende maatregelen en 2499 Energieboxen plus advies vanuit de RREW verstrekt.
- Eind april 2022 is Eindhoven samen met Helmond als duo-stad geselecteerd voor de Europese klimaatmissie: '100 klimaat neutrale en slimme steden in 2030'.
- We zetten in op een gezonde en evenwichtige stad door een robuuste stedelijke groenstructuur, die zich vanuit het buitengebied fijnmazig vertakt tot diep in de wijken:
- Ambities voor vergroenen van het centrum via het groenplan Centrum en daarnaast zijn o.a. de Bilderdijklaan, Mathildelaan, Emmasingel vergroend;
- Het Natuur Netwerk Brabant Eind 2022 breiden we uit en zijn in totaal 3 van de 5 aanvragen ingediend bij de provincie (samen 85ha van de beoogde 130ha) en deels goedgekeurd;
- Het project vergroening Groenarme wijken is in 2022 opgestart en de Lijnbeekstraat is in uitvoering
- Een drietal Tiny Forests gerealiseerd in samenwerking met IVN en scholen;
- De Groene Wiggen zijn versterkt met de aankoop van de Wielewaal en het bijbehorende participatie-proces voor de toekomstvisie is opgestart. Bij herinrichtingen, worden de straten ook meteen klimaatadaptief ingericht, onder andere door zoveel mogelijk te ontharden en vergroenen en tevens de toegankelijkheid te waarborgen;
- Het WKA 2023-2027 is vastgesteld waarbij voor de komende 4 jaar ruim 50 miljoen euro beschikbaar is voor riolering en klimaatadaptieve maatregelen.
Ondernemende en Sociale stad (iedereen mee)
- In 2022 ondersteunden we inwoners met een laag inkomen met zowel de landelijke als de lokale energietoeslag, vergrootten we het bereik van onze minimaregelingen en zetten we stevig in op vroegsignalering schulden om opstapeling van problemen te voorkomen;
- We hebben ingezet op het werken vanuit vertrouwen en de menselijke maat in de uitvoering van de bijstand via de omgekeerde toets. Resultaten hiervan zien we in minder buitenbehandelingstellingen en minder bezwaarschriften;
- In onze arbeidsmarktregio hielpen we in Huis naar Werk maar liefst 1600 mensen met vraagstukken rondom werk, scholing en ontwikkeling. Daarnaast organiseerden we banenmarkten, werkgelegenheidsprojecten en evenementen als Buddywerkt en Passie voor Werk;
- De afgelopen jaren zijn er stappen gezet vanuit de beheersingsopgave, maar het is goed om vanuit de oorspronkelijke bedoeling – waarbij de inwoner centraal staat – te kijken naar de inrichting en het functioneren van het sociaal domein. In 2022 zijn daarom de eerste stappen gezet in de vereenvoudiging en, daar waar wenselijk, digitalisering van het sociaal domein;
- De vastgestelde Nota Inwoners – en Overheidsparticipatie is handen en voeten gegeven, zowel intern (evaluaties, handleidingen, opleidingen) als extern (nieuwe instrumenten, innovatieve trajecten, gesprekken raad en stad). Ook is de bestuursopdracht van de stadsgezant vastgesteld.In 2022 is de Raad akkoord gegaan met de ontwikkeling van de Brainport Industries Campus;
- De inzet van het Team Transformatie Centrumgebieden liep volgens afspraak en is geïntensiveerd met incidentele middelen weke het mogelijk maakte dat in vijf centrumgebieden subsidies zijn aangevraagd voor verbetering verblijfskwaliteit.
- We hebben intensief met de partners in de stad samengewerkt om uitvoering te geven aan de Lokaal Educatieve Agenda 2020-2024 en Programma jeugd en corona;
- We startten met het Deltaplan Jeugd en gingen aan de slag met het toekomstgericht preventief jeugdbeleid. Met de landelijke hervormingsagenda voor de jeugdzorg en het Deltaplan jeugd zal de komende jaren worden ingezet op het verbeteren van de zorg en ondersteuning voor kwetsbare jeugdigen en gezinnen en een financieel houdbaar stelsel.
Woningbouw, Bereikbaarheid
- In het BO MIRT is een enorm grote stap gezet om te investeren in de noodzakelijke mobiliteitstransitie van de Brainport. Het pakket van afgerond € 1,6 miljard richt zich op het verbeteren van de bereikbaarheid en infrastructurele maatregelen in de regio, die tevens de versnelling van de ontwikkeling van 21.000 woningen mogelijk moet maken;
- Een belangrijke invulling aan de noodzakelijke mobiliteitstransitie is de start van HOV3 op de Luchthavenweg, het autoluw maken van de Emmasingel en de voortgang van belangrijke fietspaden Eindhoven – Helmond en HTCe – De Run. In 2022 is een grote stap gezet in de doorontwikkeling van Programmaorganisatie Stationsdistrict en MIRT (PSM). Resultaten zijn o.a. investeringsafspraken met het Rijk van afgerond € 1,6 miljard tijdens BO MIRT 22 & Ondertekening verstedelijkingsakkoord SGE;
- We hebben prestatieafspraken gemaakt met de wooncorporaties;
- We hebben netto 2080 woningen toegevoegd;
- We hebben locaties aangewezen voor verplaatsbare woningen.
Fijne en Veilige wijken
- Om jongeren uit de criminaliteit te houden en perspectief te bieden hebben we de BOTOC-projecten (Brede Offensief Tegen georganiseerde Criminaliteit) in 2022 verder doorontwikkeld. In aanvulling hierop zijn we in 2022 ook begonnen met de aanpak Preventie met Gezag;
- In het kader van de doorontwikkeling van gebiedsgericht werken en het versterken van de uitvoeringskracht hebben we in 2022 een begin gemaakt met de noodzakelijke uitbreiding van BOA capaciteit;
- We hebben in Woensel Zuid een start gemaakt met een meerjarige aanpak, gesteund vanuit de landelijke aanpak rondom het Nationaal Programma Leefbaarheid & Veiligheid;
- In 3 buurten zijn we begonnen met zichtbare en concrete resultaten voor bewoners en ondernemers, zoals het inzetten van gastheren in de Kruisstraat en het inzetten van een wijk-GGD’er;
- We hebben de waarderingsubsidies breder inzetbaar gemaakt;
- In de Kruisstraat/Woenselse Markt zijn we begonnen met het vergroenen van de straat en diverse verkeersingrepen;
- Na een succesvolle start van “Samenleven in Verscheidenheid’ in één van de wijken binnen Woensel Zuid is deze opgeschaald naar meer wijken in twee andere stadsdelen;
- De bestuursopdracht van Stadgezant Bellemakers, gericht op het geven van een impuls aan integraal gebiedsgericht werken, is afgerond en goedgekeurd;
- Er is een bijdrage geleverd voor het onderhoud aan de Bokketuin en er zijn ontmoetingsplekken Trudoplein gerealiseerd.
Levendige stad (Cultuur, Sport en Evenementen)
- In 2022 zijn veel culturele organisaties weer open gegaan en konden evenementen als DDW en Glow als vanouds grootschalig uitpakken. Omdat culturele organisaties en makers begin 2022 nog te maken hadden met beperkingen vanwege Corona is hiertoe noodsteun verleend. Daarnaast is er een subsidieregeling opengezet voor compensatie van gestegen energielasten;
- Eind 2022 opende Next Nature Network de deuren van het Evoluon en kon het publiek genieten van de eerste grootschalige expo Retro Future, het aantal bezoekers was boven verwachting. Daarnaast is het bestemmingsplan voor VONK vastgesteld;
- Om lagere schooljeugd meer in contact te brengen met kunst en cultuur is in aanvulling op Kies je sport, Kies je kunst succesvol onder de aandacht gebracht in samenwerking met culturele partners;
- Tijdens de Dutch Design Week is het startschot gegeven voor de realisatie van het Eindhoven Design District, dat design en technologie meer zichtbaar moet maken in de openbare ruimte;
- Met de ondernemers in de binnenstad is een Binnenstadsdeal gesloten met een gezamenlijke actiegerichte agenda voor twee jaar voor een binnenstad die voor iedereen aangenaam is en die niemand uitsluit.
Organisatie
- Op het gebied van informatievoorziening is een professionaliseringsslag gemaakt ten aanzien van o.a. portfoliomanagement, procesmanagement en architectuur;
- De aanbevelingen uit het Berenschot peilstok-onderzoek zijn vertaald naar een uitwerking van organisatieontwikkeling;
- De extra toestroom van Oekraïense vluchtelingen is goed opgevangen door afdeling burgerzaken en het Klant Contact Centrum;
- De digitale dienstverlening is uitgebreid.
1.2 Financieel beeld
Resultaat 2022
Doordat de reguliere opgave is achtergebleven, hebben we eind 2022 een forse reservering gedaan om dit later in te lopen. Het gerealiseerd resultaat over 2022 bedraagt € 48,1 miljoen positief.
(1) Zie toelichting in paragraaf lokale heffingen |
|---|
Saldo
2022 | |
|---|---|
Totaal baten | 1.103,4 |
Totaal lasten | 1.022,8 |
Saldo lasten en baten | 80,5 |
Mutaties reserves | |
Stortingen | 165,7 |
Onttrekkingen | 133,3 |
Totaal mutaties reserves | 32,4 |
Resultaat | 48,1 |
Onderstaand een overzicht van het resultaat 2022 per programma gevolgd door een toelichting op de grote afwijkingen ten opzichte van de begroting 2022.
( x € 1.000) | saldo | bijstelling | saldo | saldo | afwijking | % afwijking |
|---|---|---|---|---|---|---|
1 Veiligheid | 33,6 | 1,2 | 34,7 | 33,3 | 1,4 V | 4,2% |
2 Verkeer, vervoer en waterstaat | 40,9 | 0,2 | 41,1 | 39,6 | 1,4 V | 3,5% |
3 Economie | 4,6 | 0,7 | 5,3 | 5,0 | 0,2 V | 4,6% |
4 Onderwijs | 30,9 | 2,1 | 33,0 | 32,2 | 0,8 V | 2,5% |
5 Sport, cultuur en recreatie | 69,5 | 0,7 | 70,2 | 70,0 | 0,3 V | 0,4% |
6 Sociaal domein | 317,3 | 28,2 | 345,5 | 332,0 | 13,5 V | 3,9% |
7 Volksgezondheid en milieu | 16,5 | 0,9 | 17,3 | 16,7 | 0,6 V | 3,6% |
8 Volkshuisvesting, leefomgeving | 15,0 | 1,2 | 16,2 | 14,6 | 1,6 V | 10,0% |
0 Bestuur en ondersteuning | -528,3 | -35,7 | -563,9 | -591,4 | 27,4 V | -4,9% |
Resultaat | 0,0 | -0,7 | -0,7 | -48,1 | 47,4 V |
Toelichting afwijkingen exploitatie 2022 op hoofdlijn
De grootste afwijkingen tussen de gewijzigde begroting en gerealiseerd resultaat zijn onderstaand toegelicht en in hoofdstuk 2 programmaverantwoording leest u hier meer over per programma. In hoofdstuk 4.3 overzicht baten en laten zijn de resultaten per programma en taakveld in één overzicht weergegeven, lichten we de algemene dekkingsmiddelen nader toe, zijn de incidentele resultaten toegelicht en is een analyse opgenomen van de begrotingsrechtmatigheid van de lasten en mutaties in reserves. Uit onderstaande toelichting is af te leiden dat de grootste afwijkingen ook bij Turap 1 en Turap 2 in beeld waren. |
|---|
(*€1 miljoen) | Afwijking tov bijgestelde begroting 2022 | |||
|---|---|---|---|---|
Turap-1 | Turap-2 | Rekening | Toelichting jaarrekening | |
Programma 6 sociaal domein | ||||
Jeugd | -4,7 | 8,8 | 6,3 | Effecten woonplaatsbeginsel (+3,0), Hervormingsagenda (+3,4), landelijke inkoop (+3,4), Mono (-12,3) en Multi (+5,5) zorgtrajecten en overige posten (+3,3). |
Sociale basis | 1,1 | 2,3 | 6,3 | Lagere lasten inburgering door dekking vanuit rijk; in december ontvangen landelijke vreemdelingen voorziening (+3,2). Energiecompensatie sociale partners minder benut (+ 0,6). Extra inzet WIJeindhoven lager omdat projecten Deltaplan Jeugd pas in 2023 opstarten en geen aanspraak is gemaakt op extra budget opvang vluchtelingen Oekraïne (+0,9). Overige (+1,7). |
WMO | -0,9 | 0,3 | 0,5 | Eigen bijdrage WMO is lager (-0,6). 'Samen uit corona'gestarte projecten zijn niet volledig uitgevoerd (+ 0,4). Overige posten WMO (+ 0,7). |
Werk & Inkomen | 4,0 | 1,8 | 0,5 | Re-integratietrajecten: voldoende dekking vanuit "Huis naar Werk" en toename trajecten blijft uit (+3,5). Lagere inkomsten definitieve BUIG en lagere lasten door sterke economie en daling van het bijstandsbestand (-2,7); Overige (-0,3). |
Programma 0 bestuur en ondersteuning | ||||
Gemeentefonds | 21,5 | 24,6 | 25,8 | Actualisatie op basis van mei- september- en decembercirculaire. |
Rente | 2,6 | 3,1 | 3,7 | Lagere rentelasten door minder investeringen in de afgelopen jaren (+3,3) en vanaf september weer renteontvangsten op banksaldo bij de schatkist (+0,4). |
Lokale lasten en heffingen | 0,0 | 0,6 | 2,7 | Hogere inkomsten OZB (+1,5) vanwege de waardestijging van nieuwbouwobjecten (woningen) en een aantal grotere niet-woningen. Voordeel op parkeerinkomsten omdat een aantal parkeerterreinen nog niet vervallen is (+0,9). Overige (+0,3). |
Storting voorziening verlofsparen | 0,0 | 0,0 | -1,7 | Voor de toekomstige verplichting (het gespaarde verlof) is cf. uitspraak van commissie BBV een voorziening opgenomen. |
(Voormalig) bestuurders | -4,3 | -4,4 | -2,8 | Actualisatie toekomstige pensioenverplichtingen en kosten 2022 (-2,0). Actualisatie toekomstige wachtgeldverplichtingen (-0,8). |
Overige posten programma 0 | 1,2 | -1,3 | -0,4 | Voordeel op ICT lasten hoger dan ingeschat omdat vacatures/inhuur lastig in te vullen bleken en enkele ICT projecten zijn vertraagd (+1,4). De fiscale positie en de vennootschapsbelasting die hieruit volgt is begin 2023 in beeld gebracht (-2,1). Door prijsstijgingen is het niet mogelijk om de gemeentebrede taakstelling in te vullen via inkoopvoordelen (-1,5). Overige (+1,8). |
Overige programma's | ||||
Overige posten | -4,5 | 0,7 | 6,5 | Betreft veel kleine posten < € 1 miljoen waar per jaareinde voordelen zichtbaar werden. |
Totale afwijking | 16,0 | 36,5 | 47,4 |
Financiële positie en Balansbeeld
De financiële positie begin 2022 is gezond. Dat blijkt ook uit de benchmark die BDO heeft uitgevoerd onder de verschillende gemeenten op basis van de financiële gegevens 2021, waar Eindhoven op basis van de kengetallen een 9 krijgt. De ontwikkeling van de kengetallen in 2022 toont aan dat de algemene financiële positie in 2022 opnieuw verbeterd is ten opzichte van voorgaand jaar.
Kengetal (realisatie) | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
Rekeningresultaat in % van lasten | -2,1% | -0,3% | 7,6% | 5,4% | 4,0% | 3,0% | 4,0% |
Solvabiliteit | 21,2% | 19,9% | 27,6% | 33,8% | 37,6% | 39,4% | 43,8% |
Structurele exploitatieruimte | -5,8% | -2,9% | 1,9% | 6,8% | 8,5% | 8,3% | 11,3% |
Daarnaast zien we dat de netto schulden en de voorraad bouwgronden (grondexploitatie) zijn gedaald en daarmee ook de risico's, terwijl de solvabiliteit (verhouding eigen vermogen/totaal vermogen) juist is toegenomen.
bedragen x € 1 miljoen | |||||
|---|---|---|---|---|---|
Balans Activa | 31-12-2021 | 31-12-2022 | Balans Passiva | 31-12-2021 | 31-12-2022 |
Vaste activa | 746,5 | 827,2 | Vaste Passiva | 766,3 | 823,0 |
Immateriele vaste activa (1) | 180,4 | 201,1 | Eigen vermogen (4) | 393,5 | 474,0 |
Materiele vaste activa (1) | 543,8 | 605,1 | Voorzieningen | 16,2 | 25,9 |
Financiële vaste activa (2) | 22,2 | 21,0 | Vaste schulden (> 1 jr) | 356,6 | 323,1 |
Vlottende activa | 252,9 | 254,1 | Vlottende Passiva | 233,0 | 258,4 |
Voorraden (3) | 76,6 | 43,7 | Netto vlottende schulden (< 1jr) (2) | 48,0 | 66,1 |
Uitzettingen (< 1jr) | 136,3 | 151,6 | Overlopende passiva | 185,1 | 192,3 |
Liquide middelen | 0,4 | 0,2 | |||
Overlopende Activa | 39,6 | 58,6 | |||
TOTAAL | 999,4 | 1.081,4 | 999,4 | 1.081,4 |
(1) De investeringen zijn toegelicht in Paragraaf investeringen . Het onderhoud van onze kapitaalgoederen (activa) staat toegelicht in de paragraaf onderhoud kapitaalgoederen. De begrotingsrechtmatigheid van de investeringskredieten is toegelicht in hoofdstuk 4.3 . (2) In de paragraaf financiering wordt meer toelichting gegeven op onze verstrekte en aangetrokken leningen, de kasgeldlimiet en de renterisiconorm. (3) De voorraden betreft met name onze eigen bouwgronden in exploitaties. Daarover kunt u meer lezen in paragraaf grondbeleid . (4) Het eigen vermogen vormt de beschikbare weerstandscapaciteit. In de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing gaan we nader in op de weerstandscapaciteit in relatie tot de optredende risico’s en zijn de wettelijk verplichte kengetallen opgenomen. De risico's omtrent grond zijn in de paragraaf grondbeleid nader uitgewerkt.
Het eigen vermogen is toegenomen door het toevoegen van het rekeningresultaat en door de toename van onze bestemmingsreserves. De vermogenstoename van onze bestemmingsreserves in de afgelopen twee jaar wordt verklaard doordat:
- We zijn gaan sparen voor strategische investeringen;
- We meer incidentele middelen ontvangen vanuit het Rijk die we over jaargrenzen heen inzetten (o.a. compensatie crises effecten, wijzigingen in taken, invoeringskosten omgevingswet).
- De raad bewust nieuwe reserves heeft ingesteld om de financiën te borgen voor o.a. transformatieprogramma sociale basis sociaal domein, regionale inzet op (innovatie) beschermd wonen, kapitaallasten uitbreiding internationale school Eindhoven (ISE);
- Om verschillende redenen (o.a. de huidige economische situatie, de arbeidsmarkt, inzet op crises) een gedeelte van onze geplande opgaven doorschuift naar achter en we deze middelen reserveren om de opgaven later te kunnen uit te voeren.
In hoofdstuk 4.2 Balans en toelichting zijn de balansposten nader uitgesplitst conform BBV en leest u meer over de mutaties per balanspost in 2022.